نقشه خاک‌شناسی کشور تا ۴ سال آینده آماده می‌شود

به گزارش خبرنگار مهر، سال ۹۸ قانون حفاظت از خاک تدوین و ابلاغ شد؛ البته آئین نامه حقوقی آن در دست بررسی است و به زودی ابلاغ می‌شود.

فرسایش خاک در ایران تهدیدکننده بوده به طوری که رتبه نخست را در جهان دارد. فرسایش بادی منجر به نفوذ شن‌های روان به داخل شهرها و روستاها شده و سلامت جامعه را با خطر مواجه کرده است. به گفته رئیس سازمان ملی حفاظت محیط زیست بر اساس آمار اعلام شده ۵ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی رو به شوری می‌روند که منبع درصدی از گرد و غبار هستند؛ ضمن این که امروز ۳.۷ میلیون هکتار اراضی آبی منشأ گرد و غبار است، ۱۵ درصد گرد و غبار کشور ناشی از اراضی کشاورزی بوده که باید گفت ۳۵ درصد خسارت‌های حاصل از گرد و غبار از جانب اراضی کشاورزی به کشور تحمیل می‌شود.

مطالعات خاک شناسی باید در بازه زمانی ۵ ساله انجام می‌شد که ۴ سال از این مدت زمان گذشته و از برنامه بسیار عقب هستیم. چالش اصلی در این خصوص تأمین منابع مورد نیاز است.

بخش کشاورزی دو منابع پایه دارد که آب و خاک است که در هر دو بخش چالش‌های بسیاری در کشور وجود دارد؛ اما مساله خاک مهم‌تر از آب بوده زیرا در صورت کمبود منابع آب با شیرین کردن آب دریا می‌توان تأمین کرد اما با از بین رفتن خاک، امکان جایگزینی وجود ندارد. به گفته کارشناسان، معضل اصلی حوزه خاک کمبود مواد آلی است. برخی آمار زمین‌های رو به شوری را ۵ میلیون هکتار و بعضی این عدد را ۶.۵ میلیون هکتار ذکر می‌کنند که نشان می‌دهد مساله جدی است.

به گزارش وزارت جهاد کشاورزی، صفدر نیازی شهرکی، معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی اجرای سالانه ۳۵۰ هزار هکتار سامانه‌های نوین آبیاری (۱۵۰ هزار هکتار به صورت زیرسطحی) و احداث شبکه‌های آبیاری و زهکشی در سطح حدود ۷۰ هزار هکتار در سال را از اهداف برنامه هفتم توسعه برشمرد و گفت: در برنامه هفتم توسعه همچنین در بحث خاک به مطالعات خاک‌شناسی و حفاظت خاک، ارتقای ماده آلی خاک و جلوگیری از تغییر کاربری اراضی کشاورزی تاکید شده است. این برنامه به موارد متعددی در حوزه حفاظت از خاک و آب اشاره کرده و مبنا و نگاه را به سمت الگوی کشت برده است.

وی تصریح کرد: الگوی کشت یعنی افزایش بهره‌وری، کشت متناسب با پتانسیل منطقه و تولید با بهره‌وری بالا و در این زمینه دو منبع تولید آب و خاک دخالت دارند.

این مسؤول دولتی پیش‌بینی کرد: نقشه خاک‌شناسی کشور تا ۵ سال آینده آماده می‌شود و این تهیه نقشه و مطالعات خاک‌شناسی در مقیاس یک بیست‌وپنج هزارم کار بزرگی است و نیاز به همکاری و مشارکت سایر نهادها دارد.

وی اظهار کرد: ماده (۶) قانون حفاظت خاک، وزارت جهاد کشاورزی را موظف کرده با همکاری سایر نهادهای اجرایی در مدت ۵ سال، مطالعه خاک‌شناسی را انجام و نقشه آن را آماده کند.

نیازی شهرکی ادامه داد: برای تهیه نقشه خاک‌شناسی فقط در اراضی آبی باید ۳۲۰ هزار گمانه به عمق ۱.۵ تا ۲ متر حفر شود و همچنین بیش از یک میلیون نمونه خاک به آزمایشگاه ارسال و نتایج مورد تحلیل قرار گیرند. اجرای این طرح الزاماتی دارد که اصلی‌ترین عامل آن تأمین منابع مالی است، از این رو نیاز است از کل ظرفیت‌های کشور اعم از دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، جامعه مهندسان و آزمایشگاه‌ها استفاده شود.

معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی اضافه کرد: بخشی از نیاز مالی مربوط به خاک‌شناسی را از طریق بخش خصوصی، سازمان بسیج مهندسان کشور، بهره‌برداران بزرگ، کشت و صنعت، آستان قدس رضوی، سازمان اتکا و همچنین از پروژه‌هایی مانند طرح احیای اراضی خوزستان و ایلام و احداث شبکه‌های آبیاری غرب کشور تأمین خواهد شد.

به گفته نیازی شهرکی وزارت جهاد کشاورزی فقط ۱۰ درصد از کل بودجه آب و خاک سال ۱۴۰۲ را دریافت کرده است.